اولویت‌های برنامه‌ریزی برای اوقات فراغت دانش‌آموزان – فروغ پرهوده

با آغاز فصل تابستان، چگونگی گذراندن اوقات فراغت یکی از دغدغه‌های خانواده‌ها می‌شود. اوقات فراغت می‌تواند زمان بسیار خوبی برای تعلیم و تربیت غیررسمی دانش‌آموزان تلقی می‌شود. گرچه در بیشتر موارد والدین برای ساعات درسی رسمی بچه‌ها ارزش بیشتری قائل هستند و برنامه‌ریزی دقیق‌تری دارند، اما باید دانست که روزهای تابستان و هنگام فراغت از تحصیل رسمی مدارس اوقات خوب و تاثیرگذاری برای آموزش مهارت‌های فردی و اجتماعی مورد نیاز فرزندان‌مان است. بسیاری از مفاهیمی که در طول سال تحصیلی به‌طور مناسب به آن‌ها پرداخته نمی‌شود را می‌توان در این مدت مورد توجه قرار داد. همچنین اوقات فراغت، زمان مناسبی برای انجام فعالیت‌های خلاقانه، ابتکاری علایق و سرگرمی‌ها است. چنانکه بسیاری از اختراعات، اکتشافات و آثار فرهنگی نیز استفاده مناسب از این روزها است.

این در صورتی است که برنامه‌ریزی‌ها و اقدامات مناسبی برای این دوره شده باشد، چون حالت عکس آن نیز صادق است و همان‌طور که این دوره فرصتی مناسب برای تقویت بهداشت روانی است، می‌تواند وقت مناسبی برای یادگیری بسیاری از جرائم، بزه‌ها و رفتارهای پرخطر نیز باشد و نوعی تهدید به حساب آید.

در برنامه‌ریزی غنی‌سازی اوقات فراغت باید به یک سری نکات مهم توجه کرد. در درجه نخست باید اولویت‌ها را در نظر گرفت و به نیازها بر اساس درجه اهمیت آن‌ها ارزش داده شود. برای مثال اگر دانش‌آموزی در درسی ضعف داشت، بهتر است ابتدا برای تقویت آن درس برنامه‌ریزی شود.

در مرحله بعدی بهتر است که علایق دانش‌آموز برای برنامه‌ریزی مد نظر قرار گیرد. یعنی با نظر خود شخص، برای او برنامه‌ریزی شود، نه این‌که با اصرار، فرزندان را به کلاس‌هایی که دوست ندارند فرستاد. این یک امر ضروری است که در انتخاب کلاس‌های آموزشی نظر فرزندان را جویا شویم و آن‌ها را به سمت فعالیت‌های مورد علاقه و منطقی‌شان هدایت کنیم تا اوقات فراغت برای بچه‌ها جذاب و دلپذیر باشد.

اولویت سوم نیازهای دانش‌آموز است. آن‌چه در اوقات فراغت در نظر گرفته می‌شود باید پاسخگوی نیازهای فرد باشد. در مرحله بعدی نیز باید برای بهتر نتیجه گرفتن به تنوع در برنامه‌ریزی توجه کرد. به نحوی که در برنامه‌ریزی اوقات فراغت موضوعات متنوع در برنامه قرار گیرد. برای مثال دانش‌آموز کودک یا نوجوان فقط در کلاس‌های تقویتی ثبت‌نام نشود، بلکه برنامه‌های تفریحی، هنری و ورزشی نیز در کلاس‌های مد نظر قرار گیرد. به ویژه فعالیت‌های ورزشی که علاوه بر رفع ضعف‌های جسمانی، به داشتن روحیه مناسب نیز کمک می‌کند و در پیشگیری از بیماری‌های جسمی و روحی نقش بسزایی دارد.

نکته قابل توجه دیگر در بحث اوقات فراغت این‌جاست که این فرصت صرفاً با کلاس‌های آموزشی پر نمی‌شود. بخش مهمی از اوقات فراغت در منزل می‌گذرد و لازم است که خانواده‌ها به برنامه‌ریزی برای گذراندن اوقات فراغت در منزل نیز توجه جدی داشته باشند. مناسب است که فرصت‌هایی برای بهتر پشت سر گذاشته شدن اوقات فراغت در منزل ایجاد شود و همه اعضا در زمان مناسب و در کنار هم به فعالیت‌های مفید و سرگرم کننده مانند آشپزی، تماشای برنامه‌های مفید و مورد علاقه، بازی‌های خلاقانه و شادی‌بخش یا دید و بازدید با بستگان و آشنایان بگذرد.

اختصاص ساعتی به مطالعه در شبانه‌روز نیز از دیگر مسائلی است که در تابستان می‌تواند بیشتر مورد توجه خانواده‌ها و دانش‌آموزان قرار بگیرد. مطالعه از جمله عادت‌های مفید در اوقات فراغت است که در زمان تعطیلی مدارس شرایط لازم برای علاقه‌مند کردن فرزندان به این امر وجود دارد. در این زمینه می‌توان حتی زمانی را در هفته به حضور در کتابفروشی‌ها یا کتابخانه‌ها گذراند. به عبارتی این فعالیت‌ها باید در مجموع بسته‌ای مناسب و شادی‌بخش را برای اوقات فراغت دانش‌آموزان ایجاد کند.

*فروغ پرهوده – کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی