جنگ ۱۲روزه‌ای که اسرائیل آغاز کرد، در حالی بر ملت ایران تحمیل شد که کشور در مسیر گفت‌وگو و تعامل قرار داشت و در نهایت و به تعبیر «مسعود پزشکیان» رئیس‌جمهور، آمریکا بمب روی میز مذاکره انداخت و دیپلماسی را نابود کرد.

حملات موشکی ایران رفتار مصرف‌کنندگان اسرائیلی را هم تغییر داد تا با نگرانی شدید از آینده، هزینه‌های خود را به حداقل برسانند

این جنگ نابرابر اگرچه برای ایران هزینه‌هایی به همراه داشت؛ از فشارهای اقتصادی گرفته تا داغِ دل خانواده‌هایی که عزیزان‌شان را راهی دیار باقی کردند، اما در نهایت این دشمن بود که با وجود تمام حمایت‌های آشکار و پنهان قدرت‌های جهانی، آسیب‌های سنگینی را متحمل شد؛ چه از نظر اقتصادی، چه سیاسی و روانی-تبلیغاتی، چه از نظر مخدوش شدن هیمنه پوشالی که برای خود ساخته بود و …

برآوردهایی از آنچه اسرائیل در جنگ علیه ایران از دست داد

برخی برآوردهای اولیه نشان می‌دهد که رژیم صهیونیستی در این جنگ متحمل خسارت مستقیم حدود ۶ میلیارد دلاری شده که عمدتا زیرساخت‌های حیاتی، املاک مسکونی و بخش‌های تولیدی را تحت تأثیر قرار داده است. این رقم شامل هزینه‌های مستقیم مثل خسارات فیزیکی و نظامی و همراه با خسارت‌های غیرمستقیم مانند اختلالات اقتصادی و کاهش بهره‌وری است.

روزنامه کانادایی «نشنال» (The National) در ۲۶ ژوئن ۲۰۲۵ نوشت که اداره مالیات رژیم صهیونیستی تا همین تاریخ بیش از ۴۱,۶۵۱ درخواست غرامت دریافت کرده؛ شامل ۳۲,۹۷۵ مورد آسیب ساختاری به ساختمان‌ها، ۴,۱۱۹ خودرو، و ۴,۴۵۶ مورد خسارت به تجهیزات و وسایل. پیش‌بینی می‌شود این تعداد به ۵۰,۰۰۰ مورد برسد. در این میان، شهر «بنی‌براک» به دلیل تراکم جمعیتی و زیرساخت‌های قدیمی، بیشترین زیان را متحمل شده است.

«آسوشیتدپرس» هم گزارش داده حملات موشکی ایران، شامل ۵۹۰ موشک بالستیک و بیش از ۱,۰۰۰ پهپاد، متوجه اهدافی مانند مؤسسه وایزمن در منطقه رخووت و پالایشگاه نفتی بازان در بندر حیفا بوده است. این حملات، عملیات پالایشگاه را متوقف کرد و خسارات جدی به مؤسسه وایزمن وارد آورد؛ این موضوعی است که در گزارش روزنامه کانادایی نشنال هم به شکلی دیگری تایید شده است. مسئول بخش جبران خسارت سازمان مالیاتی رژیم صهیونیستی در نشست کمیته مالی کنست اعلام کرده که در این بخش‌ها، خسارات مستقیم به حدود ۵ میلیارد شکل (۱.۴۷ میلیارد دلار) می‌رسد که دو برابر خسارات حمله حماس در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ است.

استفاده گسترده از سامانه‌های دفاعی برای رهگیری موشک‌های ایران، هزینه‌های نظامی را برای رژیم به شدت افزایش داد. فایننشال تایمز گزارش داده که این سامانه‌ها بیش از ۳۰ درصد بودجه نظامی سالانه را مصرف کردند

روزنامه «جروزالم‌پست» نوشته که هزینه بازسازی زیرساخت‌های شهری به‌ویژه در تل‌آویو و حیفا ممکن است به ۲.۵ میلیارد دلار برسد .«هاآرتص» نیز هشدار داده که خسارات به زیرساخت‌های کلیدی مانند پالایشگاه بازان، زنجیره تأمین سوخت را مختل کرده و هزینه‌های غیرمستقیم آن تا ماه‌ها ادامه خواهد داشت.

هزینه‌های نظامی کمرشکن به خاطر یک ماجراجویی تجاوزکارانه

رژیم صهیونیستی در تجاوز به قلمرو ایران بیش از ۲۰۰ جنگنده و صدها گونه مهمات پیشرفته به کار گرفت. هزینه‌های نظامی مستقیم این حملات در کنار احتساب هزینه‌های غیرمستقیم مانند عملیات اطلاعاتی و دفاع هوایی ده‌ها میلیارد دلار برآورد شده است؛ ارقامی مختلف که برخی تا ۸۰ میلیارد دلار هم عنوان شده است.

بر اساس گزارش رسانه‌ها، برای اسرائیل در دو روز اول، هزینه‌های نظامی روزانه ۱.۴۵ میلیارد دلار و پس از آن ۷۲۵ میلیون دلار بود. بودجه نظامی رژیم صهیونیستی در سال ۲۰۲۴ به ۱۶۸.۵ میلیارد شکل (۴۹.۴ میلیارد دلار) رسید که ۸.۴ درصد تولید ناخالص داخلی (GDP) را تشکیل می‌دهد و نسبت به سال قبل ۶۵ درصد افزایش داشت. در مارس ۲۰۲۴، این رژیم بودجه‌ای بی‌سابقه با تخصیص ۱۳۱.۲ میلیارد شکل (۳۸.۶ میلیارد دلار) برای امور نظامی تصویب کرد.

دفاع هوایی و استفاده گسترده از سامانه‌های دفاع موشکی مانند گنبد آهنین برای رهگیری موشک‌های ایران هزینه‌های نظامی را برای رژیم به شدت افزایش داد. «فایننشال تایمز» گزارش داده که این سامانه‌ها بیش از ۳۰ درصد بودجه نظامی سالانه را مصرف کردند.

«امیر یارون» رئیس بانک مرکزی رژیم صهیونیستی به «بلومبرگ» گفته که این جنگ حدود یک درصد از تولید ناخالص داخلی (معادل ۲۰ میلیارد شکل یا ۵.۹ میلیارد دلار) را از بین برده است.

«فایننشال تایمز» در گزارش خود درباره هزینه‌های جنگ افزوده است که آمریکا در یکی از تازه‌ترین کمک‌های خود، تجهیزات نظامی از جمله موشک‌های رهگیر برای گنبد آهنین به ارزش حدود یک میلیارد دلار به رژیم صهیونیستی ارائه کرده است.

به گزارش «بی بی سی» به دلیل همین هزینه‌های بالا، رئیس‌جمهور آمریکا آتش‌بس اعلام کرد و هشدار داد که نقض آن عواقب جدی خواهد داشت. این اقدام هزینه‌های اضافی غیرقابل تحملی برای آمریکا به همراه نداشت اما فشار دیپلماتیک واشنگتن به حفظ آتش‌بس کمک کرد. کمک‌های آمریکا به رژیم صهیونیستی حدود ۶ میلیارد دلار شامل اوراق قرضه و تجهیزات چندین برابر بیشتر از هزینه‌های مستقیم ایران بود که نشان‌دهنده وابستگی بالای رژیم صهیونیستی به حمایت خارجی است.

خساراتی که کمتر از آن سخن به میان می‌آید

جنگ برای صهیونیست‌ها فقط هزینه‌های سنگین نظامی به بار نیاورد بلکه به دلیل ساختار اقتصادی رژیم و ماهیت آن باید خسارات اصلی را در بخش‌های دیگر مورد بررسی قرار داد.

یک استاد اقتصاد در دانشگاه عربی آمریکایی رام‌الله اظهار داشته که تعطیلی حریم هوایی، اختلال در زنجیره تأمین و توقف بخش‌های کلیدی تولید، کشاورزی و گردشگری، اقتصاد این رژیم را به شدت تحت فشار قرار داده است. اگر جنگ ادامه می‌یافت، رژیم صهیونیستی در کوتاه زمانی معادل خسارات دو سال جنگ در غزه ضرر می‌کرد.

براساس آنچه «تی آر تی» ترکیه اعلام کرده، هتل‌های زنجیره‌ای در اراضی اشغالی بخش مهمی از شعب خود را تعطیل کردند و کارکنان را به مرخصی اجباری فرستادند. همچنین شرکت حمل و نقل «مرسک» فعالیت‌های خود در بندر حیفا را پس از اصابت موشک متوقف کرد. سی‌ان‌ان گزارش داد که این توقف، زنجیره تأمین جهانی را تحت تأثیر قرار داد و هزینه‌های حمل‌ونقل را افزایش داد. در همین پیوند، گزارش شد که در کرانه باختری اشغالی، کمبود سوخت و کالاهای یخچالی منجر به فاسد شدن محصولات کشاورزی شد و خانواده‌ها خریدهای بزرگ و تعطیلات را لغو کردند.

«اس اند پی گلوبال» پیش‌بینی رشد اقتصادی رژیم در سال ۲۰۲۵ را از ۳.۳ درصد به ۱.۷ درصد کاهش داده و افزوده است «بازسازی زرادخانه نظامی و زیرساخت‌ها فشار زیادی به بودجه وارد خواهد کرد»

طبق گزارش روزنامه نشنال، مؤسسه بین‌المللی مالی (IIF) پیش‌بینی کرد که کسری بودجه رژیم صهیونیستی از ۵.۵ درصد به ۸.۵ درصد تولید ناخالص داخلی افزایش یابد. نسبت بدهی عمومی به تولید ناخالص داخلی هم از ۶۹ درصد به ۷۴ درصد رسیده و بدهی رژیم به ۱.۳۳ تریلیون شکل (۳۷۰ میلیارد دلار) افزایش یافته است.

در همین زمینه، روزنامه «یدیعوت آحارونوت» هشدار داد که افزایش بدهی ممکن است رتبه اعتباری رژیم صهیونیستی را در مؤسسات بین‌المللی کاهش دهد که این وضع سرمایه‌گذاری خارجی را تحت تأثیر قرار خواهد داد

«اس اند پی گلوبال» (S&P Global) پیش‌بینی رشد اقتصادی رژیم صهیونیستی در سال ۲۰۲۵ را از ۳.۳ درصد به ۱.۷ درصد کاهش داده و افزوده است «بازسازی زرادخانه نظامی و زیرساخت‌ها فشار زیادی به بودجه وارد خواهد کرد».

هاآرتص گزارش داد که بخش فناوری که ۲۰ درصد تولید ناخالص داخلی را تشکیل می‌دهد، تحت فشار جنگ قرار گرفته و خطر فرار سرمایه وجود دارد. یدیعوت آحارونوت نیز به اعتراضات داخلی علیه دولت نتانیاهو اشاره کرده که به دلیل فشارهای اقتصادی تشدید شده‌اند.

بی ‌بی ‌سی در گزارش خود یادآور شده که حملات موشکی ایران رفتار مصرف‌کنندگان اسرائیلی را هم تغییر داد تا با نگرانی شدید از آینده، هزینه‌های خود را به حداقل برسانند.

منابع:

The National: Israel’s economic losses as a result of Iran war estimated at $6bn

AP: Timeline of tensions and hostilities between Israel and Iran

jerusalem Post: Iran struck five IDF bases with six missiles during war

HAARETZ: Israel’s Critical Failure in Its War With Iran

TRT Global: Iran’s nuclear programme faces major setbacks after strikes — CIA

Financial Times: Israel 1967, Iran 2025: two countries on the threshold of a nuclear bomb

Bloomberg: Israel Long-Term Outlook Helped by Iran War, Central Bank Governor Says

Aljazeera: How Israel launched attacks from inside Iran to sow chaos during war

Reuters: Iranian nuclear program degraded by up to two years, Pentagon says

CNN: US did not use bunker-buster bombs on one of Iran’s nuclear sites, top general tells lawmakers, citing depth of the target

BBC: What we know about Iran’s attack on US base in Qatar