توافق جدید تهران و مسکو برای دور زدن تحریم‌های غرب

ایران تلاش‌های دیپلماتیک برای کنارگذاشتن دلار آمریکا از تعاملات تجاری با شرکای کلیدی خود را تجدید کرده و دیگران را نیز فراخوانده تا به منظور تضعیف جایگاه آمریکا در محاسبات اقتصادی جهانی، همین مسیر را دنبال کنند.

به نوشته المانیتور، محمدباقر قالیباف برای شرکت در دهمین اجلاس مجالس گروه کشورهای بریکس در شهر سن‌پترزبورگ روسیه حضور یافت. این اتحادیه اقتصادی که در ابتدا شامل برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی می‌شد، چند عضو جدید از جمله ایران را نیز به رسماً به عضویت پذیرفت.

قالیباف در سخنرانی خود در این اجلاس که توسط خبرگزاری ایسنا پوشش داده شد، بر لزوم حذف دلار به عنوان «اقدامی مقابله‌کننده» در برابر فشار آمریکا بر اقتصادهای نوظهور تأکید کرد. به گفته رئیس مجلس ایران، با کنارگذاشتن دلار آمریکا، کشورهای جهان قادر خواهند بود یکی از «اهرم‌های اصلی نفوذ آمریکا» را خنثی کنند.

برنامه حذف دلار آمریکا از روابط تجاری با شرکا، به طور فزاینده‌ای به یکی از راهبردهای متعدد سیاست خارجی جمهوری اسلامی برای کاهش اثرات تحریم‌های ایالات متحده تبدیل شده است.

ایران و روسیه که اقتصادشان شدیداً تحت تأثیر تحریم‌های غرب قرار گرفته، مدت‌هاست که به دنبال راهبردهای مشترکی برای دورزدن این اقدامات تنبیهی هستند. پس از ماه‌ها مذاکره در اواخر سال گذشته، توافق حذف دلار بین محمدرضا فرزین، رئیس‌کل بانک مرکزی ایران و اِلویرا نابیولینا، همتای روس او در مسکو امضا شد. در همین حال، تهران مذاکرات مشابهی را با سایر کشورها از جمله هند، اندونزی و عراق دنبال کرده است.

در توافق اخیر با روسیه، بانک مرکزی ایران از راه‌اندازی یک توافق جدید خبر داد که بر اساس آن، کارت‌های بانک ایرانی که کاملاً از سیستم‌های مالی بین‌المللی جدا هستند، اکنون می‌توانند برای خرید و برداشت وجه نقد از بانک‌های داخل روسیه مورد استفاده قرار گیرند.

اعلام قرارداد دلارزدایی روسیه و ایران توسط قالیباف در سخنرانی بریکس به عنوان یک «نمونه موفق» مورد تشویق قرار گرفت. او همین رویکرد را در میان سایر اعضا تشویق کرد و با اشاره به اینکه «کشورهای عضو در نظم نوین جهانی که در آن، چندجانبه‌گرایی حرف اول را می‌زند، یکدیگر را تکمیل و تقویت می‌کنند»، سعی در تقویت اعتماد جمعی این اتحادیه کرد. او خواهان وحدت بریکس برای اقدام جمعی علیه تحریم‌های غرب شد که از آن‌ها به عنوان «اقدامات قهری» که «رفاه شهروندان عادی» در کشورهای بریکس را تهدید می‌کند، ابراز تأسف کرد.

مقامات ایرانی همچنین فشار خود برای دلارزدایی را به عنوان اقدامی برای شکستن بن‌بست در چالش‌های پیش روی حوزه‌هایی مانند ترانزیت، انرژی، تجارت و امور مالی توضیح داده‌اند که تهران برای احیای روابط خود با شرکای بریکس شدیداً به آن نیاز دارد.

در حاشیه بازدید خود از روسیه، قالیباف همچنین با ولادیمیر پوتین کشور دیدار کرد. رئیس مجلس ایران از دو کشور به دلیل ایستادگی در برابر «تهدیدات و چالش‌های ایالات متحده و متحدانش» تقدیر کرد. در حالی که جمهوری اسلامی به دلیل روابط نزدیک با روسیه در طول جنگ اوکراین تحت فشار فزاینده بین‌المللی قرار گرفته، قالیباف به پوتین اطمینان داد که تهران مصمم است این روابط را هر چه بیشتر تقویت کند.

پیش از این هفته، مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور منتخب ایران پیامی مشابه به رهبر روسیه ابلاغ کرد و به پوتین از اهمیت شراکت راهبردی جمهوری اسلامی با مسکو خبر داد.

پس از بازگشت به تهران در اواخر روز جمعه، رئیس مجلس ایران به خبرنگاران گفت که با پوتین در مورد کریدور بین‌المللی شمال-جنوب که تهران با مشارکت مسکو و دهلی‌نو به عنوان رقیبی برای کانال سوئز در دست توسعه دارد، گفتگو کرده است. پروژه‌ای که ایران از طریق آن امیدوار است نفوذ اقتصادی و ژئوپلیتیکی خود را در منطقه گسترش دهد.