جایگاه ایران در تولیدات علمی علوم‌شناختی؛ رتبه اول یا دوم بین کشورهای اسلامی

به گزارش گروه علمی ایرنا از مؤسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام، احمد فاضل‌زاده گفت: براساس داده های پایگاه وب آو ساینس، جمهوری اسلامی ایران در همه حوزه های فناوری علوم شناختی جایگاه اول یا دوم را در کشورهای اسلامی به خود اختصاص داده است.

فاضل زاده اظهار داشت: علوم شناختی، پژوهش علمی درباره ذهن و فرآیندهای آن است. این علم به بررسی ماهیت فعالیت‌های ذهنی مانند چگونگی درک انسان از خود و محیط اطراف خود و چگونگی تفکر و پردازش اطلاعات می پردازد. از جمله هدف‌های اصلی این رشته پژوهش در زمینه ادراک، توجه، حافظه، یادگیری، تفکر، استدلال و تصمیم‌گیری و زبان است. علوم شناختی پروژه های در حال پیشرفت است که از دهه ۱۹۵۰ میلادی آغاز شده و نام علوم‌شناختی در سال ۱۹۷۳ به آن داده شده است.

این شاخه از علم هنوز در ابتدای راه است و افق‌های بسیاری برای گسترش و پژوهش دارد که در کنار نانوفناوری، زیست فناوری و فناوری اطلاعات مجموعه علوم همگرا را تشکیل می‌دهند. این حوزه از زیرمجموعه‌های علم اعصاب، روانشناسی، زبان شناسی و فلسفه ذهن تشکیل شده و کاربرد وسیعی در رشته های فرعی مانند پزشکی، آموزش و پرورش، جامعه شناسی، سیاست، علوم اطلاعات، ارتباطات و رسانه‌های گروهی، مهندسی پزشکی و مهندسی فرمان و کنترل دارد.

وی افزود: اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی، در جلسه ۶۹۹ خود مورخ سوم آبان ۱۳۹۰ کلیات سند راهبردی علوم و فناوری‌های شناختی جمهوری اسلامی ایران را به تصویب رساندند. با تصویب کلیات این سند از سوی اعضای شورای‌عالی انقلاب فرهنگی، مقرر شد کشور با توسعه دانش و معرفت در زمینه علوم شناختی و فناوری های مربوط به آن بر اساس مبانی اسلامی برای شناخت و تعالی انسان، اقتدار ملی، تولید ثروت و رفاه اجتماعی قدم بردارد و به عنوان کشوری پیشرو، مرجع و تأثیرگذار، مولد و الهام بخش در تولید علوم و فناوری های شناختی جایگاه مناسبی در جامعه جهانی داشته باشد.

همچنین، بر اساس اهداف علمی و فناوری سند چشم انداز ۱۴۰۴ و نقشه جامع علمی کشور، رتبه اول در بین کشورهای اسلامی و کشورهای منطقه را به خود اختصاص دهد. همچنین مطابق با ماده ۹۹ قانون برنامه هفتم پیشرفت جمهوری اسلامی ایران (۱۴۰۳-۱۴۰۷)، دولت مکلف است با هدف تامین زیرساخت یکپارچه مورد نیاز در جهت بهبود زیست بوم فناوری در حوزه های پیشران و اقتدار آفرین، جذب و توانمندسازی نخبگان بودجه لازم را در حوزه علوم شناختی تامین نماید.

جدول شماره ۱، رتبه و تعداد تولیدات علمی کشورهای پیشرو جهانی در فناوریهای حوزه علوم شناختی در پایگاه وب آو ساینس را در بازه زمانی ۱۰ ساله را نشان می‌دهد.

براساس داده های پایگاه وب آو ساینس، جمهوری اسلامی ایران در حوزه بازتوانی شناختی رتبه ۱۵ جهانی و رتبه اول در بین کشورهای جهان اسلام را به خود اختصاص داده است و در این حوزه نسبت به دیگر کشورهای جهان اسلام عملکرد بهتری داشته است. رتبه جهانی ایران در روانشناسی شناختی و آموزش و پرورش شناختی ۳۱؛ زبانشناسی شناختی ۲۴؛ فلسفه ذهن ۳۶؛ ارزیابی شناختی ۲۸ و علوم اعصاب شناختی ۲۵ است.

جدول شماره ۲، رتبه و تعداد تولیدات علمی کشورهای پیشرو اسلامی در فناوریهای حوزه علوم شناختی را نشان می‌دهد.

براساس جدول شماره ۳، بیشترین تولیدات علمی در بازه زمانی ۱۰ ساله در حوزه روانشناسی شناختی، مربوط به دانشگاه تهران، دانشگاه فردوسی مشهد و دانشگاه علامه طباطبائی بوده است. در حوزه زبانشناسی شناختی، بیشترین تولیدات علمی مربوط به دانشگاه تهران، دانشگاه الزهرا و دانشگاه علامه طباطبائی؛ در حوزه آموزش و پرورش شناختی، دانشگاه علوم پزشکی تهران، علوم پزشکی ایران و علوم پزشکی شهید بهشتی؛ در حوزه بازتوانی شناختی، دانشگاه علوم پزشکی تهران، دانشگاه تهران و دانشگاه علوم پزشکی ایران؛ در حوزه فلسفه ذهن، دانشگاه تهران، دانشگاه اصفهان و دانشگاه صنعتی امیرکبیر در حوزه ارزیابی شناختی، دانشگاه علوم پزشکی تهران، علوم پزشکی ایران و علوم پزشکی شهید بهشتی و در حوزه علوم اعصاب شناختی، دانشگاه علوم پزشکی تهران، دانشگاه تهران و دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی بوده است.