به گزارش خبرنگار اقتصادی ایرنا، کاظم غریب‌آبادی آبادی روز سه‌شنبه در همایش بین‌المللی «مدیریت پایدار جنگل‌های زاگرس» که روز سه شنبه در محل مرکز مطالعات وزارت امور خارجه برگزار شد، با بیان اینکه دنیای امروز از چالش‌های محیط زیستی متعددی رنج می‌برد، افزود: بحران‌های زیست‌محیطی نظیر تغییرات اقلیمی، آلودگی‌ها، تخریب منابع طبیعی و کاهش تنوع زیستی، جهان را به سمت یک آینده نامعلوم پیش می‌برد. یکی از مهم‌ترین منابع طبیعی که برای بقای ما و نسل‌های آینده اهمیت حیاتی دارد، جنگل‌ها هستند.

غریب‌آبادی از جنگل‌های زاگرس به عنوان یکی از مهم‌ترین اکوسیستم‌های ایران یاد کرد و افزود: این جنگل‌ها نه تنها به عنوان یک منبع اقتصادی و طبیعی برای کشور، بلکه به عنوان یک پشتیبان مهم در حفظ تنوع زیستی، تنظیم منابع آب، و مقابله با تغییرات اقلیمی شناخته می‌شوند.

وی حفاظت از تنوع زیستی جنگل‌های زاگرس را تضمین‌کننده زندگی هزاران جامعه محلی و معیشت میلیون‌ها نفر مردم ساکن در غرب ایران دانست و افزود: جنگل‌های زاگرس با بیش از ۶ میلیون هکتار وسعت و جذب میلیون‌ها تن کربن، به عنوان یکی از تنفس‌گاه‌های اصلی زمین، نقش کلیدی در مقابله با تغییرات آب و هوا دارند.

به گفته معاون وزیر امور خارجه، حفاظت از زاگرس فقط یک وظیفه ملی و منحصر به مردم ایران نیست. این جنگل‌ها بخشی از میراث مشترک بشریت و حلقه‌ای حیاتی در نظام اقلیمی جهان هستند.

معاون وزیر خارجه با ابراز تاسف از اینکه تغییرات آب و هوا و توسعه نامتوازن، چالش‌هایی از جمله تخریب محیط زیست، آتش‌سوزی جنگل، پوسیدگی درختان و فشار بیش از حد دام به پوشش گیاهی را برای این اکوسیستمِ منحصر به فرد ایجاد کرده است، اظهار کرد: گرمایش زمین و تغییرات اقلیمی، امروزه یکی از نگرانی‌های مشترک جامعه بین‌المللی است و کمتر کشوری از آثار این پدیده در امان مانده است.

غریب آبادی ادامه داد: خشکسالی، بیابان‌زایی، افزایش طوفان‌های گردوغبار و دیگر بلایای طبیعی همچون سیل و فرسایش خاک، زندگی مردم همه کشورها اعم از توسعه یافته و در حال توسعه را تحت تأثیر قرار داده است.

وی با بیان اینکه «جمهوری اسلامی ایران و جنگل‌های زاگرس نیز از عواقب پدیده تغییر آب و هوا در امان نبوده‌اند»، گفت: تبعات منفی تغییر اقلیم، ناشی از اقدامات کشورهای توسعه یافته در سال‌های گذشته است که هزینه گزافی را برای این کشورها ایجاد کرده است. از این‌رو، برای مقابله با اثرات منفی تغییر اقلیم از جمله بیابان‌زایی، از بین رفتن جنگل‌ها، فرسایش خاک و کاهش منابع آب، کشورهای توسعه‌یافته می‌بایست با کشورهای در حال توسعه همکاری نمایند.

معاون وزیر خارجه ایران افزود: تحریم‌های ظالمانه یکجانبه و غیرقانونی با ممانعت از تأمین منابع مالی و انتقال فناوری‌های پیشرفته، مشکلاتی را در زمینه مقابله مؤثر با تغییرات اقلیم و حفاظت از محیط زیست ایجاد کرده است.

وی در عین حال افزود: در این شرایط، راه‌حل‌هایی وجود دارد که می‌تواند به ما کمک کند تا از این بحران عبور کنیم و جنگل‌های زاگرس را برای نسل‌های آینده حفظ کنیم و آن چیزی نیست جز مدیریت پایدار جنگل‌ها. مدیریت پایدار به معنای استفاده بهینه از منابع طبیعی بدون آسیب به اکوسیستم‌های طبیعی و بدون به خطر انداختن توانایی‌های نسل‌های آینده است.

راهکارهای ایران برای حفاظت از جنگل‌های زاگرس

غریب آبادی با تاکید بر حفاظت از تنوع زیستی گفت: جنگل‌های زاگرس یکی از مهم‌ترین زیستگاه‌های گونه‌های نادر و منحصر به فرد هستند. حفظ این تنوع زیستی از اهمیت بالایی برخوردار است. ایجاد مناطق حفاظت‌شده، جلوگیری از شکار غیرمجاز، و برنامه‌های تحقیقاتی برای شناسایی و مراقبت از گونه‌های در خطر می‌تواند گامی مهم در این راستا باشد.

وی بر راهکار کاهش آتش‌سوزی‌های جنگلی تاکید کرد و افزود: یکی از تهدیدات جدی جنگل‌های زاگرس آتش‌سوزی‌ها هستند که سالانه خسارت‌های زیادی به این جنگل‌ها وارد می‌کنند. با آموزش جوامع محلی، به‌کارگیری فناوری‌های پیشرفته برای پیش‌بینی و مقابله با آتش‌سوزی، و تقویت زیرساخت‌های مدیریتی، می‌توان این تهدید را کاهش داد.

وی خواستا. تقویت جوامع محلی شد و ادامه داد: جوامع محلی که در اطراف جنگل‌های زاگرس زندگی می‌کنند، نقش کلیدی در حفظ یا تخریب این اکوسیستم‌ها دارند. ارتقاء آگاهی‌های محیط زیستی، آموزش روش‌های کشاورزی و دامداری پایدار، و ایجاد مشاغل سبز می‌تواند باعث کاهش فشار بر جنگل‌ها و در عین حال بهبود معیشت مردم این مناطق شود.

معاون وزیر خارجه پایش و مدیریت منابع آب را پر اهمیت دانست و ادامه داد: جنگل‌های زاگرس تأثیر زیادی بر منابع آب کشور دارند. حفاظت از این جنگل‌ها باعث حفظ منابع آب و جلوگیری از فرسایش خاک می‌شود. مدیریت منابع آبی در این مناطق باید با دقت انجام شود تا هم منابع طبیعی حفظ شوند و هم نیازهای مردم تأمین گردد.

وی با تاکید بر آموزش و پژوهش در حفاظت از اقلیم زاگرس افزود: برای پیشبرد اهداف مدیریت پایدار، پژوهش‌های علمی و کاربردی در خصوص اکولوژی جنگل‌ها، تغییرات اقلیمی، و راهکارهای مؤثر برای حفظ این اکوسیستم‌ها ضروری است. به علاوه، آموزش‌های محیط‌زیستی برای جوامع محلی و عمومی به عنوان یک ابزار توانمندسازی باید در اولویت قرار گیرد.

نقش همکاری‌های بین‌المللی در نجات اکوسیستم‌هایِ در معرض خطر

معاون وزیر خارجه گفت: جمهوری اسلامی ایران از جمله کشورهایی است که در تدوین کنوانسیون‌های زیست محیطی متعددی نظیر تغییر آب و هوا، تنوع زیستی و مقابله با بیابان‌زایی نقش فعال و مسئولانه‌ای داشته و همچنان بر این نقش و حضور خود تأکید دارد.

غریب آبادی افزود: از اولویت‌های اصلی ایران برای اقدام در برابر تغییر اقلیم، اقدامات مؤثر برای سازگاری و تاب‌آوری، برای رویارویی با چالش‌های منبعث از آن و به حداقل رساندن پیامدهای منفی آن بر جوامع، اقتصاد و محیط زیست است.

وی ادامه داد: در این مسیر، ما آماده ایم تا با جامعه جهانی به منظور ظرفیت سازی و فراهم آوردن ابزارهای اجرا، نظیر انتقال دانش و فناوری های به روز و پیشرفته برای احیای جنگل ها، تأمین منابع مالی و ایجاد صندوق های حمایتی جهانی به منظور حمایت از جوامع محلی و پروژه های پایدار، اجرای برنامه های آموزشی مشترک برای افزایش آگاهی عمومی، توسعه اکوتوریسم پایدار و همچنین حمایت از تحقیقات مشترک بین دانشگاه های ایرانی و بین المللی، همکاری های منطقه ای و بین المللی خود را گسترش دهیم.

معاون وزیر خارجه با بیان اینکه ایران از همکاری با سازمان‌های بین‌المللی و منطقه‌ای فعال در حفاظت از محیط زیست مانند برنامه توسعه ملل متحد، یونپ، یونسکو و فائو و همچنین کشورهایی که تجربیات موفقی در حفاظت از جنگل‌های مشابه زاگرس دارند، استقبال می‌کند، خاطرنشان کرد: همکاری‌های بین‌المللی و منطقه‌ای می‌توانند نقش تعیین‌کننده‌ای در نجات اکوسیستم‌هایِ در معرض خطر داشته باشند. سازمان ملل متحد و دیگر سازمان‌های بین‌المللی و منطقه‌ای، ابتکارات متعددی را برای حفاظت از جنگل‌ها در پیش گرفته‌اند؛ اقدامات مجمع سازمان ملل متحد در مورد جنگل ها (UNFF) و انتخاب دهه ۲۰۲۰ تا ۲۰۳۰ برای احیای اکوسیستم، در همین راستاست.

غریب‌آبادی تاکید کرد: برای مدیریت پایدار جنگل‌های زاگرس می توان از ابتکار برنامه مشترک سازمان ملل متحد در کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای ناشی از جنگل‌زدایی و تخریب جنگل UN-REDD و ابتکار سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد (فائو) در زمینه احیای زمین و جنگل و همچنین از ابتکار برنامه توسعه سازمان ملل متحد، برای تسریع و گسترش رشد و مشاغل سبز بهره برد.

او با بیان این‌که «سازمان‌ها و نهادهای ذیربط جمهوری اسلامی ایران آماده مساعدت برای ایجاد بستر همکاری با کشورهایی هستند که تجربیات موفقی در مدیریت پایدار جنگل‌ها داشته‌اند»، ادامه داد: تجربیات موفق در همکاری با سازمان‌های بین‌المللی برای حفاظت از جنگل‌های حرا در خلیج فارس و جنگل‌های هیرکانی در شمال کشور می‌تواند در حفاظت از جنگل‌های زاگرس مورد استفاده قرار گیرند. تجارب جهانی نشان می‌دهد که همکاری مشترک، بهترین راه برای نجات اکوسیستم‌های در معرض خطر هستند.

وی خاطرنشان کرد: برای این منظور، ما آمادگی داریم با جدیت کامل، تفاهم‌نامه های عملی را با نهادها و سازمان‌های ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی ذیربط و همچنین همسایگان منطقه‌ای خود، مورد بررسی قرار دهیم.

زاگرس، فرصتی برای همکاری بین کشورها برای حفظ محیط زیست

غریب‌آبادی با تاکید بر اینکه جنگل‌های زاگرس به عنوان یک میراث ارزشمند برای ایران و جهان، نیازمند توجه ویژه و اقدامات فوری و مؤثر هستند، اظهار کرد: مدیریت پایدار این جنگل‌ها نه تنها در راستای حفظ محیط زیست است، بلکه به عنوان یک ابزار اساسی برای مقابله با تغییرات اقلیمی، حفظ منابع آب، و ایجاد رفاه برای نسل‌های آینده عمل می‌کند. ما زاگرس را فرصتی برای همکاری بین کشورها برای حفظ محیط زیست می‌دانیم.

حمایت فائو از اجرای پروژه های مدیریت پایدار جنگل‌های زاگرس

کارشناس جنگلداری سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) نیز  با تاکید بر اتخاذ رویکرد اصلاح مدیریت جنگل های زاگرس گفت: فائو از اجرای پروژه های مدیریت پایدار جنگل های زاگرس حمایت می کند.

ایلیاس آنیمون مهم‌ترین چالش‌ جنگل‌ های زاگرس را تغییر کاربری زمین، فرسایش خاک، آگاهی و مشارکت پایین جوامع محلی، تغییرات اقلیمی، بیماری‌های بلوط و ضعف یکپارچگی مدیریتی دانست و افزود: جنگل های زاگرس نیازمند اقدامات قاطع و هماهنگ برای حفاظت از این منابع ارزشمند طبیعی است.

کارشناس جنگلداری سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) اظهارداشت: فائو با توانمدسازی جوامع محلی، اصلاحات نهادی و مشارکت جامعه محور اجرای موفقی در مدیریت پایدار جنگل ها در کشورهایی همچون نپال، کامرون، ویتنام، گامبیا و چین داشته است.

وی تصریح کرد: این رویکرد با هدف حفظ و ارتقای ارزش‌های اقتصادی، اجتماعی و زیست‌ محیطی انواع جنگل‌ ها، منافع نسل‌ های حال و آینده اجرا شده است.

وی معیشت جوامع محلی در جنگل ها را نیز مورد توجه قرار داد و گفت: در تمامی کشورهای مذکور مدیریت جنگل با مشارکت مردمی، حفاظت محیط زیست، آموزش و آگاهی سازی مردم و مدیریت تطبیقی صورت گرفته است به طوری که در چین علاوه بر حفظ جنگل ها، ۸۲ میلیون نفر گواهی استفاده از جنگل دریافت کردند تا معیشت خود را از این مسیر بگذرانند.

به گفته آنیمون، پوشش جنگلی در سطح جهانی با به‌کارگیری روش های مذکور ۳ درصد افزایش یافته است.

کارشناس جنگلداری سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) برای نجات جنگل های زاگرس یادگیری و فرهنگ‌سازی، مدیریت تطبیقی، همکاری و هماهنگی، حفظ و بهبود کیفیت جنگل‌ها، سرمایه‌گذاری در مدل‌های جایگزین معیشتی، حکمرانی خوب، مدیریت تعارض و ارتقای تاب‌آوری جنگل‌ها را پیشنهاد داد.

وی، بر اتخاذ رویکرد اصلاح مدیریت جنگل های زاگرس تاکید ویژه داشته است.

آنیمون در راستای ارتقای مدیریت پایدار منابع طبیعی برخی از پروژه‌ های تحت حمایت فائو در ایران را پروژه های مقابله با زوال درختان بلوط، پایش جنگل‌ ها، ارتقای تاب‌آوری در برابر زوال جنگل‌های بلوط، احیای اراضی تخریب‌ شده، پایداری منابع آب در سطح منطقه‌ای و دسترسی به منابع صندوق اقلیم سبز (GCF) عنوان کرد.

کارشناس جنگلداری سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) افزود: به طور حتم اجرای این پروژه‌ ها، تقویت ظرفیت‌ ها، ارتقای دانش، افزایش هماهنگی میان ذینفعان، مسیر تحقق مدیریت پایدار جنگل‌ های ایران به‌ ویژه زاگرس را هموار می کند.

احیای جنگل های زاگرس امکان پذیر است

ناصر مقدسی رئیس سابق مرکز امور بین الملل سازمان حفاظت محیط زیست جمهوری اسلامی ایران نیز در این همایش بین المللی گفت: با وجود شاخص های نگران کننده جنگل های زاگرسی، احیای آن امری امکان پذیر است به شرط اینکه سیاست های شکست خورده دولتی را کنار گذاشته و از دانش علمی دانشگاه ها و ظرفیت های بخش خصوصی بهره بگیریم.

به گفته وی، وسعت جنگل های زاگرسی در ۱۲ استان کشور در حد ۶ میلیون هکتار است که میزان زیادی نیست و می تواند با مدیریت صحیح به احیای جنگل های زاگرس رسید.

وی افزود: طبق آمارها در دنیا ۲ میلیارد نفر از منابع چوبی بهره می گیرند اما در ایران ۹۵ درصد روستاهای کشور گازکشی دارد و نیاز چندانی به بهره برداری چوب از جنگل ها ندارند.

وی خاطرنشان کرد: در سطح جهانی ۱۷ هدف بین الملی برای حفظ منابع طبیعی و محیط زیست تعریف شده که هدف شماره ۱۵ دستیابی رشد ۲۰ تا ۳۰ درصدی سطح جنگل ها است که با وجود این سطح تخریب به نظر می رسد که این روند به کندی انجام شود و تاکنون تنها ۱۳ درصد این اهداف دست پیدا کرده اند.