گفت‌وگو با فعالان اقتصاد دیجیتال در نمایشگاه صنعت مالی (بخش دوم و پایانی): چگونه با رمزارز سود کنیم و به دام کلاهبرداران نیافتیم؟

فرشته جهانی و اعظم حمیدپور

همچنان که در بخش نخست گزارش اشاره شد، به رسمیت شناختن بازار ارزهای دیجیتال و بحث رگولاتوری و قانونگذاری از اصلی‌ترین مطالبات فعالان این حوزه از نهادهای سیاستگذار است.

ابهامات و موانع پیش روی توسعه بازار ارزهای دیجیتال در حالی ادامه دارد که امکانات آن می‌تواند مزیت‌های قابل توجهی در مبادلات مالی کشور به بار آورد و به گفته فعالان حوزه ارزهای دیجیتال در عبور از تحریم‌ها نیز تا حدی کارایی داشته باشد.

به رمزارز ایرانی نیاز داریم

«حسین مالکی‌نژاد» مدیرعامل شرکت فناوران دانش هوش مصنوعی هیوا به پژوهشگر ایرنا می‌گوید: ما در کشورمان به رمزارزهای داخلی نیاز داریم چرا که در شرایط تحریمیم و رمزارزهای داخلی می‌توانند در کاهش فشار تحریم‌ها و کاهش محدودیت‌های نقل و انتقال مالی به ما کمک کنند. شرکت‌های ایرانی ضروری است تا برای خود رمزارز تعریف کنند؛ مثلا من شرکتی دارم که می‌خواهم به خارج از کشور خدمات ارائه دهم. می‌توانم بگویم شما پرداخت را به جای دلار، با رمزارز خودم انجام بدهید. به این ترتیب به مرور رمزارز ما در بازار جا می‌افتد و ارزش پیدا می‌کند. این بهترین حالت برای شرکت‌هایی مثل ما است که مشکلات تحریمی دارند.

مالکی نژاد: شرکت‌های ایرانی ضروری است برای خود رمزارز تعریف کنند؛ مثلا من شرکتی دارم که می‌خواهم به خارج از کشور خدمات ارائه دهم. می‌توانم بگویم شما پرداخت را به جای دلار، با رمزارز خودم انجام بدهید. به این ترتیب به مرور رمزارز ما در بازار جا می‌افتد

وی می‌افزاید: مثلا ما در نمایشگاه پارسال دوبی برای خودمان یک رمزارز تعریف کردیم که اگر کسی بخواهد به صورت بین‌المللی با ما کار کند، به جای اینکه مثلا صد دلار به ما بدهد، هزار عدد کوین خودمان را به ما بدهد که این ارزش پیدا بکند. ما در ایران -جدا از اینکه دولت این کار را پیگیری بکند یا نه- باید پیگیر رمزارزهای داخلی باشیم. این رمزارزها به مرور وقتی درصرافی لیست شوند، ارزش پیدا می‌کنند.

با این حال، «مهدی عبادی» بنیانگذار و مدیرعامل استارتاپ وندار در پاسخ به پرسشی درباره کارایی پروژه‌هایی مانند ریال دیجیتال اظهار می‌دارد: بعید می‌دانم که اتفاق عجیب و غریبی در این حوزه بیافتد و با استفاده از ریال دیجیتال خیلی شاهد گشایشی باشیم. من این پروژه‌ها را خیلی جدی نمی‌بینم و فکر نمی‌کنم با موفقیت مواجه شود.

ارز دیجیتال می‌تواند در تحریم‌ها عصای دست باشد؟

به گفته «سامان بیرقی» مدیرعامل او ام پی فینکس، جایگاه رمز ارزها در کاهش فشار تحریم‌ها بر اقتصاد می‌تواند بسیار تاثیرگذار باشد. نمی‌توان گفت به طور کامل اما می‌تواند بخشی از مشکلات مالی و نقل و انتقالات را حل کند. همچنین می‌تواند فرایند انتقال کمک‌کننده به روش سوئیفت را تسهیل کند و در مجموع یک فرصت باشد به شرطی که نگاه سلبی به آن نداشته باشیم. در یک سال گذشته تا حدی نگاه ایجابی به این پدیده وجود داشت و همین باعث شد برخی فعالیت‌های بازرگانی با این روش انجام شود.

بیرقی می‌افزاید: انجام مبادلات بین‌المللی یک زیر ساخت داخلی دارد. از طریق تتر می‌توانند بخرند و بفروشند و با تتر می‌توانند انتقال بدهند که این روش دیگر مرسوم نیست. پولی که از خارج وارد ایران می‌شود چه در حوزه صادرت صنعتی و چه غیرصنعتی با درصد بالایی کارمزد همراه است بنابراین فرایندهای زیرساختی خارج از کشور مهم هستند چون می‌توانند با روش ترکیبی سوئیفت و کریپتو کارمزدها را پایین بیاورند. انتقال پول دو مساله مهم دارد؛ یکی کارمزد و یکی سرعت آن است که رمزارزها به خاطر مزایایشان در این دو حوزه می‌توانند به کاهش تحریم‌ها کمک کنند.

بیرقی: انتقال پول دو مساله مهم دارد؛ یکی کارمزد و یکی سرعت آن است که رمزارزها به خاطر مزایایشان در این دو حوزه می‌توانند به کاهش تحریم‌ها کمک کنند

«ساحل اختری» مدیر مارکتینگ او ام پی اما می‌گوید: اینکه می‌گویند ارزهای دیجیتال به وجود آمدند تا سیطره دلار را از میان ببرند، نادرست است. همچنین نمی‌توان گفت که ارزهای دیجیتال قدرت ارزهای فیات (Fiat-پول‌های رایج در کشورها) را از بین می‌برند. البته سعی می‌کنند که بازار ارزهای فیات را به نوعی ضعیف کنند اما قطعا برای منسوخ شدن استفاده از بازارهای فیات راه طولانی مانده است. با توجه به مزایایی که استفاده از ارزهای دیجیتال و شبکه بلاکچین دارد، ناخوداگاه توجه دنیا به سمت استفاده از این تکنولوژی مالی رفته است. از دیگر دلایل توجه به آن می‌توان به اینکه مبادلات مالی در این صنعت غیرمتمرکز است، هزینه کمتری بابت جابجایی دارد، سرعت بسیار بالایی در این صنعت مالی دارد و اینکه با هزینه خیلی پایین‌تر در کمترین زمان و با بالاترین میزان دقت این فرایند انجام می‌شود، اشاره کرد.

عبادی دیگر فعال اقتصاد دیجیتال در این زمینه بیان می‌دارد: من بعید می دانم که رمزارزها خیلی در حوزه مقابله با تحریم بتوانند به ما کمک کنند. تحریم‌ها در یک حجم بسیار بزرگی دارد اتفاق می‌افتد و بازار رمزارزها و مارکت گپ آن‌ها میزان بسیار کوچکتری را دربرمی‌گیرد. بنابراین من بعید می‌دانم رمزارزها بتوانند نقش چندان موثری را در تسهیل فشار تحریم‌ها بر ما ایفا کنند مگر در حوزه تحریم‌های خرد. البته رمزارزها همین الان هم دارند نقش خود را در اقتصاد خرد ایفا می‌کنند ولی بعید می‌دانم در اقتصاد کلان به زودی خیلی اتفاق خاصی بیافتد.

سرنوشت ایردراپ‌ها چه می‌شود؟

به گفته «آرش سروری» فعال حوزه اقتصاد دیجیتال، معروفترین ایردراپ نات کوین بود که وارد صرافی‌ها شد و بعد همستر آمد که تب آن بسیار هم بالا رفت. همستر ۳۰۰ میلیون کاربر دارد که از این تعداد، ۱۵۰ میلیون کاربر فعال هستند. هرچه کاربرها بیشتر شوند، وقتی وارد صرافی‌ها می‌شود، عددش پایین‌تر می‌آید.

تهیه‌کننده استودیوی پخش زنده نمایشگاه صنعت مالی می‌افزاید: به طور کلی این پروژه‌ها می‌توانند مدل جدیدی از پروژه‌هایی باشند که لبه مرز هستند، یعنی ممکن است تقلبی و کلاهبرداری باشند یا ممکن است به سود برسیم که قطعا می‌تواند تاثیرگذار باشد چون پروژه‌های دیگری مشابه همستر هم داشتیم که ران شدند و استفاده می‌شوند.

بیرقی مدیرعامل او ام پی فینکس هم می‌گوید: در یک سال اخیر ایردرآپ‌ها زیاد شده‌اند. نسل زد در این حوزه آینده درآمدزایی بسیار روشنی دارند. توصیه نمی‌شود که در بحث ایردرآپ‌ها سرمایه‌گذاری صورت گیرد اما روش مناسبی برای آشنایی با رمز ارز است. توکن‌های مختلفی که در تلگرام باب شده یک لایه‌ای از جامعه را که اصلا با این موضوع آشنایی ندارند، آشنا می‌کنند که چگونه کیف پول تشکیل دهند، چطور نقدش کنند و … این بخش آموزشی است. بنابراین بخش آموزشی آنها است بیشتر اهمیت دارد.

اختری: ضرورت دارد افراد دید درستی نسبت به سرمایه‌گذاری در حوزه اقتصاد دیجیتال داشته باشند. باید بدانند اگر وارد این حوزه می‌شوند قرار نیست یک شبه پولدار شوند. قرار نیست ما همه تحلیل‌گر و معامله‌گر باشیم اما کسی که در این حوزه فعالیت می‌کند باید ذات بازار و ذات هر ارز بشناسد

آنچه برای ورود به اقتصاد دیجیتال دانستنش حیاتی است

به گفته عبادی، در حال حاضر عموم کاربران برای ترید از رمزارزها استفاده می‌کنند و هدف اصلی ترید هم حفظ ارزش پول است. ما تورم بسیار زیادی داریم و در این تورم مردم ریال خود را به رمزارز تبدیل می‌کنند تا از این طریق بتوانند ارزش پول خود را حفظ کنند. اگر فضا توسط بانک مرکزی باز شود، ممکن است که رمزارزها در حوزه پرداخت الکترونیک هم نقش بازی کنند. اما تا به امروز این امکان به وجود نیامده است.

اختری در این باره چنین توضیح می‌دهد: مبالغی که در این صنعت جابجا می‌شود مبالغ قابل توجهند اما به خاطر سطح ناکافی دانش عموم در این حوزه دید روشنی وجود ندارد و نمی‌توانند از آن استفاده کنند. می‌شود گفت جامعه آن کوچک است. بحث ترویج آن در ایران به دو بخش تقسیم می‌شود: بخش کاربردی حوزه «کریپتوکارنسی» (Cryptocurrency) یا همان ارز رمزنگاری شده ‌که بشود خرید و فروش انجام داد و بخش خرید برای سرمایه گذاری. بیشتر مردم برای خرید و فروش روی سرمایه‌گذاری آن حساب می‌کنند.

بحث سرمایه‌گذاری هم به زیر شاخه‌ها و عوامل گوناگونی تقسیم می‌شود. ضرورت دارد افراد دید درستی نسبت به سرمایه‌گذاری در این حوزه داشته باشند. باید بدانند اگر وارد این حوزه می‌شوند قرار نیست یک شبه پولدار شوند. باید دیدی داشته باشند که حوزه رمزارز از زمان به وجود آمدن تا الان چه میزان ترویج پیدا کرده است و در آینده چقدر برای آنها سودآور باشد. گاه مردم با ناآگاهی وارد این صنعت می‌شوند و انتظار دارند یک شبه پولدار شوند، با این تفکر وارد بازار می‌شوند و ارزی را در بالاترین رشد خود خریداری می‌کنند. بی‌شک آن ارز قیمتش ریزش پیدا می‌کند. همین باعث می‌شود آنان با یک خاطره بد از بازار خارج شوند.

سروری: ایردراپ‌ها گسترش زیادی پیدا کرده‌اند ولی باید مراقب کلاهبرداری‌ها و تقلب‌ باشیم که فریب نخوریم؛ مخصوصا ایردراپ‌هایی که از ما می‌خواهند کیف پول خودمان را به بات تلگرامی وصل کنیم

اختری می‌افزاید: نخستین شرط و اصلی‌ترین گام ورود به بازار رمزارز آموزش پیش از ورود به این حوزه است. اطلاعات کافی از این بازار نه فقط نحوه خرید و فروش. اینکه شما ذات بازار رمزارز را بشناسید، عوامل تاثیرگذار در قیمت آنها را بشناسید، مهم است.

همچنان که اشاره شد حوزه رمزارز شاخه‎‌های مختلفی برای کسب و درآمد دارد؛ یکی سرمایه‌گذاری است که بلندمدت انجام می‌شود، یکی بحث ترید کردن و معامله کردن است. قرار نیست ما همه تحلیل‌گر و معامله‌گر باشیم. کسی که در این حوزه فعالیت می‌کند باید ذات بازار و ذات هر ارز بشناسد، هر ارز برای رشدش نیاز به پشتوانه و نیاز به شبکه قوی دارد. برای کار کردن در زمینه رمزارز نیاز به صرافی معتبر وجود دارد که پروژه‌های معتبر لیست کند. این ها مواردی است که آن فرد باید آموزش ببیند.

لزوم فرهنگ‌سازی در زمینه رمزارزها

به گفته سروری، نمایشگاه‌ها بخصوص صنعت مالی و نمایشگاه‌هایی که به این حوزه مرتبط هستند و حضورِ هرچه بیشتر شرکت‌هایی که روی لبه تکنولوژی مثل هوش مصنوعی ، بلاکچین، رمزارز و … حرکت می‌کنند، خیلی می‌تواند به بیشتر دیده شدن آن، دانش آن، آموزش و فرهنگ‌سازی در این زمینه کمک کند. بسیار مهم است که این فرهنگ‌سازی اتفاق بیافتد. یعنی ما بدون دانش خرید نکنیم تا ضرر نکنیم. چون این بازار بسیار ریسک دارد و ریسک پذیر است.

اگر پول اضافه‌ای داریم وارد حوزه سرمایه‌گذاری شویم. در این زمینه هم بهترین کار این است که سبدمان را متفاوت بچینیم؛ یعنی بخشی را به سمت رمزارزها ببریم، بخشی را به سمت توکنایز ببریم، بخشی را به موارد دیگر سرمایه‌گذاری اختصاص دهیم. البته شرکت‌های مختلفی هم هستند که می‌توانند در این زمینه کمک کنند و مشاوره بدهند و در این نمایشگاه هم حضور داشتند.

مراقب کلاهبرداری‌ها باشید

عبادی: رمزارزها همین الان هم دارند نقش خود را در اقتصاد خرد ایفا می‌کنند ولی بعید می‌دانم در اقتصاد کلان به زودی خیلی اتفاق خاصی بیافتد

بیرقی مدیرعامل او ام پی فینکس به پژوهشگر ایرنا می‌گوید: از رسانه‌ها درخواست می‌کنم تنها به بحث رویدادهای مالی توجه نکنند. روی بحث کلاهبرداری‌ها تمرکز داشته باشند. در حوزه رمزارزها حساب طرف اجاره را می‌کنند و کلاهبرداری‌ها اینقدر زیاد است که قابل وصف نیست. نسبت به کلاهبرداری‌ها حساس باشید تا فضای بهتری ایجاد شود. در این وضعیت اقتصادی سخت، جیب مردم می‌زنند و این برای مردم بسیار ناگوار است.

مالکی نژاد مدیرعامل هیوا نیز اظهار می‌دارد: کلاهبرداری در این عرصه از سه سال پیش در ایران شروع شد. کسی آمد یک کوین درست کرد، تبلیغ کرد که این کوین گران می‌شود، وقتی مردم به آن اقبال نشان دادند، چند میلیارد پول مردم را برداشت و رفت.

عبادی هم می‌گوید: بالاخره هر حوزه‌ای که در آن فعالیتی اقتصادی اتفاق می‌افتد، کلاهبرداری هم در آن اتفاق می‌افتد. این محدود به رمزارز نیست. در همه حوزه‌ها کلاهبرداری اتفاق می‌افتد. مثلا در حوزه مسکن، آگهی‌های آنلاین و … هم کلاهبرداری وجود دارد. طبیعی است که بخشی از این حوزه هم آلوده به کلاهبرداری بشود.

سروری در زمینه فعالیت ایردراپ‌ها هشدار می‌دهد: این پروژه‌ها گسترش زیادی پیدا کرده‌اند ولی باید مراقب کلاهبرداری‌ها و تقلب‌ باشیم که فریب نخوریم، مخصوصا ایردراپ‌هایی که از ما می‌خواهند کیف پول خودمان را به بات تلگرامی وصل کنیم. بهتر است این کار را نکنیم یا کیف پولی را وصل کنیم که خالی باشد تا مورد سوءاستفاده قرار نگیریم.