سفر پادشاه عربستان به ایران به زودی انجام می شود

آرمان ملی – احسان اسقایی: پادشاه عربستان به ایران می‌آید. براساس آنچه باقری کنی، سرپرست وزارت امور خارجه ایران گفته است؛ «سفر پادشاه عربستان به ایران در دستورکار ما و سعودی‌هاست. باید دولت جدید مستقر شود تا بحث ادامه پیدا کند.» سفر پادشاه عربستان به ایران سفر بسیار مهمی است. عموما پادشاه عربستان زمانی به کشوری سفر می‌کند که آن سفر دستاوردهایی داشته باشد. همچنین سفر او به کشورهای اسلامی پیام‌آور آن است که جبهه عربی جهان اسلام قصد دارد تحولاتی را در ارتباط با کشورها در روابط خود ایجاد کند. البته ایران از مدت‌ها قبل خواستار بهبود روابط خود با کشورهای همسایه و خصوصا کشورهای مسلمان شده است. اقدامات مهمی هم در این ارتباط صورت گرفته. بعد از حمله تندروها در دولت روحانی به سفارت عربستان در تهران مشهد، روابط دو کشور تیره و تار شد. به طوری که سفارتخانه‌های دو طرف در ریاض و تهران بسته شد اما مدتی بعد دو کشورکوشیدند روابط را برقرار کنند اما چالش‌های بین دو طرف عمیق‌تر از این حرف‌ها بود.

*چالش‌های عمیق بین دو طرف

دو کشور دیدگاه‌های مختلفی در ارتباط با مسائل امنیتی منطقه داشتند همچنین هر دو پایتخت در ارتباط با نوع حکمرانی حاکمان در سوریه، عراق و ارتباط کشورها اختلافات عمیقی داشتند. از این جهت عراق که بیش‌ترین صدمات را از قطع روابط ایران و عربستان دیده بود کوشید به میانجیگری بین دو طرف بپردازد. از این جهت 5 دوره مذاکرات امنیتی بین مقامات سیاسی- امنیتی ایران و عربستان برگزار شد. این مذاکرات تمام در زمان دولت حسن روحانی صورت گرفت و آنقدر پیش رفت که طرفین رسما اعلام کردند که در آینده نزدیک با اعلام بیانیه‌ای سفارتخانه‌ها را در ریاض و تهران بگشایند. در نهایت اما در ایران دولت تغییر کرد و این موضوع به تاخیر افتاد.

 *چین میانجی نهایی بین ریاض و تهران

برقراری روابط بین ایران و عربستان با تاخیر روبه‌رو شده بود تا اینکه چین که سیاست در‌های باز در ارتباط خود با خاورمیانه و خصوصا عربستان را در دستور کار قرار داده بود در پکن شرایطی را فراهم آورد که وزرای خارجه ایران و عربستان با یکدیگر دست داده و بیانیه آغاز همکاری‌های دو سویه را قرائت کنند. سفرهای مختلفی هم بعد از این مرحله بین مقامات ایران و عربستان صورت گرفت تا جایی که مرحوم ابراهیم رئیسی بعد از حدود 11 سال به عربستان سفر کرد و این سفر اوج تلاش‌های وزارت خارجه ایران در دولت سیزدهم بود. سفر شهید رئیسی به ریاض به عنوان دیدار دوجانبه انجام نشد بلکه با هدف حضور در نشست فوق‌العاده سران کشورهای عربی و اسلامی درباره جنگ غزه صورت گرفت. درحاشیه برگزاری نشست مشترک سازمان همکاری اسلامی و اتحادیه عرب در ریاض، ملاقاتی بین بن سلمان ولیعهد عربستان و سید ابراهیم رئیسی برگزار شد. در این ملاقات توسعه روابط دوجانبه و همکاری‌های منطقه‌ای، مورد گفت‌وگو و تاکید قرار گرفت و طرفین توافق کردند در آینده به تفصیل موضوعات دوجانبه و مسائل منطقه‌ای را مورد بررسی دهند.

*سفر پادشاه عربستان به ایران

اما اکنون به نظر می‌رسد هر دو کشور ایران و عربستان در نظر دارند سطح روابط خود را توسعه دهند. در این معنا که سفارتخانه‌های دو کشور تنها به صدور گذرنامه به حج بسنده نکنند. درگذشته شنیده شد برخی مقامات عربستان حتی اعلام کرده بودند که تجار عربستان علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری در ایران هستند؛ خبری که به نظر می‌رسد اگر دقیق باشد و اجرایی شود می‌تواند به تعمیق روابط دو کشور منتهی شود چرا که واقعیت آن است که اختلافات سیاسی و حتی امنیتی بین دو کشور در شرایطی در معرض حل و فصل و کاهش قرار می‌گیرد که اهداف مشترک اقتصادی و سود تجاری از روابط دو کشور برای طرفین به وجود ‌آید. از این منظر اگر سفر پادشاه عربستان به ایران خصوصا در ابتدای دولت آینده صورت بگیرد می‌تواند منشاء اقتصادی پیدا کند.

*سفری رهگشا

اگر دولت بعدی که تا چندی دیگر در ایران تشکیل خواهد شد رویکردی در جهت حل مسائل و مشکلات داشته باشد آنگاه سفر پادشاه عربستان می‌تواند یک سفر راهبردی باشد در این معنا که می‌توان از پادشاه خواست که امارات در شورای همکاری خلیج فارس ادعای کذب خود در ارتباط با جزایر سه‌گانه از دستور خارج کند و حتی در ارتباط با میدان مشترک گازی که بین ایران، عربستان و کویت وجود دارد و اختلافی در این ارتباط اخیرا بین ایران و کویت به وجود آمده با واسطه‌گری عربستان کاهش یابد. اما مهم‌ترین دستاوردی که این سفر می‌تواند داشته باشد استفاده از این سفر به منظور حل مساله تحریم‌ها و هسته‌ای است. اکنون قطر در مذاکرات ایران و آمریکا نقش دارد و اگر نقشی هم عربستان در این زمینه عهده گیرد و یا پیامی از سوی ایران برای آمریکا و از سوی آمریکا به ایران را همراه داشته باشد بدون شک با توجه به همگرایی ایران و عربستان می‌تواند از حالت رهگشایی بهتری برخوردار شود. از این جهت باید کوشید بیش‌ترین استفاده را در جهت منافع ملی از این سفر داشت.