گفت‌وگو با فعالان اقتصاد دیجیتال در نمایشگاه صنعت مالی (بخش اول): خواسته فعالان حوزه رمزارز از دولت پزشکیان چیست؟

سروری: شفافیت مهم‌ترین بحث در رگولاتوری است. البته خیلی از کشورها هستند که هنوز به سمت قانونگذاری در این حوزه نرفته‌اند، ولی به نظر باید مشخص باشد صرافی‌های رمزارزی و کسب و کارهای رمزارزی کجا هستند

در سال‌های اخیر ورود به شبکه‌های اجتماعی چه خارجی و چه ایرانی و کاربرد اپلیکیشن‌های مختلف برای افراد تبدیل به یک ضرورت انکارناپذیر شده است؛ وجوه این ضرورت‌ از ارسال رسید پرداخت‌ها و نقل و انتقالات مالی گرفته تا فرستادن آدرس و به اصطلاح لوکیشن یک محل و گرفتن تاکسی‌های اینترنتی و …خود را می‌نمایاند تا جایی که اگر فردی از این امکانات زندگی دیجیتال بی‌بهره باشد مجبور است از نزدیکانش بخواهد این کارها را برایش انجام دهند.

طی یکی دو سال گذشته گسترش کاربرد اینترنت اشیاء و نیز هوش مصنوعی نزد کاربران عادی فناوری‌های نوین، تحولی تازه را در این زمینه به نمایش گذاشته است. حالا پس از افتادن تب و تاب استفاده تفننی و کنجکاوانه از «چت جی پی تی»، کاربردهای واقعی این ربات روشن‌تر می‌شود و از مقاله‌نویسی تا تهیه گزارش‌های مطبوعاتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

تازه‌ترین تحول فراگیر اما ورود میلیون‌ها ایرانی به عرصه ایردراپ‌ها است؛ رخدادی که پس از تجربه ورود بازی «نات کوین» به لیست صرافی‌های دیجیتال و امکان تبدیل اندوخته‌ها و امتیازات کاربران این بازی به انواع رمزارز اتفاق افتاد و امروز شاهدیم بستر شبکه‌ اجتماعی مانند تلگرام پذیرای انواع و اقسام ایردراپ‌هایی مانند «همستر»، «تپ سواپ»، «داگز»، «راکی رابیت»، «بلوم» و دیگر بازی‌های کریپتویی است.

این وضعیت نگاه‌ها را بیش از پیش به سرنوشت بازار رمزارزها دوخته و باعث شده اصطلاحاتی مانند «توکن» (Token)، «ولت» (Wallet) و … به گفت‌وگوهای روزانه بسیاری راه یابد.

درباره سرنوشت این بازار و چالش‌ها و فرصت‌ها و پیش‌نیازهای فعالیت در آن، پژوهشگران ایرنا در نمایشگاه بین‌المللی صنعت مالی (بورس، بانک و بیمه) که از نوزدهم تا بیست و دوم مردادماه برگزار شد با فعالان این حوزه گفت‌وگوهایی داشته‌اند که مشروح آن را در ادامه می‌خوانیم:

نیاز به قانونگذاری شفاف

بیرقی: در ایران بیش از ۱۵ میلیون کاربر در حوزه رمزارز وجود دارند که نیاز به ساماندهی را پیش روی خود می‌بینند. این یک مطالبه از حاکمیت است. البته نسبت به چند سال پیش نگاه حاکمیت از سلبی به ایجابی تبدیل شده و این جای امیدواری دارد

«آرش سروری» طراح و تهیه‌کننده استودیوی پخش زنده نمایشگاه صنعت مالی که خود را برنامه‌ساز و راهبر حوزه نوآوری، فناوری و استارتاپی معرفی کرد، درباره حوزه فعالیت خود اظهار می‌دارد: تکنولوژی بلاکچین و یکی از مهم‌ترین شاخه‌های آن یعنی رمزارزها در سراسر دنیا شناخته شده‌اند و مورد استفاده قرار می‌گیرند. در ایران هم قبل از این که در این زمینه قانونگذاری انجام بگیرد، استارتاپ‌ها کارها را شروع کرده‌اند. رمزارزها از تکنولوژی بلاکچین استفاده می‌کنند و می‌توانند مهارت‌های جدید و کسب و کارهای جدید را شکل دهند و در شرایطی که ما تحت تحریم هستیم اتفاقات خوبی را رقم بزنند.

به نظر من در وهله نخست باید قانونگذاری شفافی در این زمینه صورت بگیرد و بانک مرکزی و سایر نهادها در این زمینه می‌توانند تاثیرگذار باشند. امیدواریم مسئولان دولت جدید و وزرا بتوانند در این زمینه اقداماتی موثر صورت دهند چون تقویت این حوزه می‌تواند به اقتصاد کشور کمک بزرگی بکند.

به گفته سروری، شفافیت مهم‌ترین بحث در رگولاتوری است؛ اینکه این بخش شفاف باشد و قانونش مشخص باشد، بسیار مهم است. البته خیلی از کشورها هستند که هنوز به سمت قانونگذاری در این حوزه نرفته‌اند، ولی به نظر باید مشخص باشد صرافی‌های رمزارزی و کسب و کارهای رمزارزی کجا هستند.

مالکی نژاد: نهادهای مختلف فارم‌های مختلفی دارند و ماینر گذاشته‌اند، بیت کوین استخراج می‌کنند و به صورت بین‌المللی می‌فروشند، تحریم‌ها را دور می‌زنند، ولی زمینه را برای ورود مردم به این عرصه فراهم نمی‌کنند

وی می‌افزاید: الان بازار رمزارزها، فروش متری خانه و ملک را هم شروع کرده‌اند که به آن «توکنایز املاک» می‌گویند. استارتاپ‌های زیادی مثل «بیت هوم» یا «دسیبل» و اینها کارشان را شروع کرده‌اند، ولی منتظر مجوزند. به نظر من اگر رگولاتوری صورت بگیرد و این مساله به رسمیت شناخته شود، در این شرایط سخت اقتصادی و تورم می‌تواند کمک‌کننده باشد؛ یعنی به جای اینکه ما بیاییم با چند میلیارد خانه بخریم که شاید برای ما بسیار سخت باشد و نتوانیم، لااقل سهامدار باشیم و به صورت متری خانه بخریم و بتوانیم از این سرمایه‌گذاری استفاده کنیم.

ایران در رمزارزها چند قدم جلوتر از خیلی از کشورها است اما نیاز به اجماع و قانون مشترک وجود دارد

مدیر یک پلتفرم بازار معاملات رمزارزها دیگر چهره‌ای بود که با پژوهشگران ایران به گفت‌وگو نشست. به گفته وی، ایران از لحاظ تکنولوژی و از لحاظ میزان مخاطبی که این بازار دارد چندین قدم جلوتر از بقیه کشورها است اما در بحث رگولاتوری به اجماع نرسیده است. البته این تنها مشکل ایران نیست و بسیاری از کشورها در مواجهه با ارز دیجیتال هنوز به اجماع و قانون مشترک نرسیده‌اند.

«سامان بیرقی» مدیر عامل او ام پی فینکس بیان می‌دارد: در ایران بیش از ۱۵ میلیون کاربر در این حوزه وجود دارند که نیاز به ساماندهی را پیش روی خود می‌بینند. این یک مطالبه از حاکمیت است. البته نسبت به چند سال پیش نگاه حاکمیت از سلبی به ایجابی تبدیل شده و این جای امیدواری دارد. ما این را مقدمه‌ای برای قانونگذاری می‌دانیم. با قانونگذاری و ساماندهی ما نوعی هدفمندی پیدا می‌کنیم. متولی این کار که می‌تواند بانک مرکزی یا وزارت اقتصاد باشد، هنوز اقدام خاصی انجام نداده‌اند. دلیل آن هم نگرانی‌ از نوظهور و جدید بودن این اقدام است. تا حدودی می‌توان گفت این نقطه رگولاتوری آغاز شده است. این ساماندهی جای امیدواری دارد که هر کسی نمی‌تواند صرافی برای خودش راه بیاندازد یا یک روشی پیاده‌سازی کند و بعد باعث کلاه‌برداری شود.

بیرقی تصریح می‌کند: رمز ارزها زیر نظر هیچ نهاد مالی نیستند و فقط گلوگاه‌های امنیتی تا حدودی به کمک آنها آمده‌اند چرا که قبل از این درگاه‌ها خیلی راحت بسته می‌شد و در تنگنا قرار داشتیم.

زمینه برای ورود مردم عادی به عرصه رمزارزها مهیا نیست

عبادی: رسمیت دادن به دارایی دیجیتال توسط رگولاتور مهم‌‎ترین اتفاقی است که باید بیافتد. اگر این دارایی به رسمیت شناخته شود، مردم بیشتر اعتماد می‌کنند و این عرصه توسعه می‌یابد

«حسین مالکی‌نژاد» مدیرعامل شرکت فناوران دانش هوش مصنوعی هیوا که در حوزه پردازش صوت و تصویر و متن فعالیت دارد و می‌گوید پیش‌بینی بازارهای مالی خارجی مثل کریپتو کارنسی و طلا را دنبال می‌کند نیز روی مساله قانونگذاری و رگولاتوری انگشت می‌گذارد: ما قانونی در این زمینه نداریم. بحث رمزارز از سال ۲۰۱۲ به شکل جدی مطرح شده است. الان ۱۲ سال می‌گذرد ولی ما در کشورمان هنوز هیچ قانونی در مورد رمزارز نداریم. نهادهای مختلف فارم‌های مختلفی دارند و ماینر گذاشته‌اند، بیت کوین استخراج می‌کنند و به صورت بین‌المللی می‌فروشند، تحریم‌ها را دور می‌زنند، ولی زمینه را برای ورود مردم به این عرصه فراهم نمی‌کنند.

وی ادامه می‌دهد: باید در حوزه خرید و فروش یا استخراج رمز ارزها قانونگذاری شود. این مساله باید به رسمیت شناخته شود. امارات را ببینید که از نظر وسعت به اندازه ۲ استان کشور ما است؛ هرچیزی در آن کشور به صورت قانونی اتفاق می‌افتد . بیزینس‌ها در این کشور به اندازه‌ای راحت و قانونمند می‌توانند با هم داد و ستد کنند که ممکن است در نیویورک یا اروپا یک برند خاص یا یک شرکت را پیدا نکنید، ولی در دوبی فعالیت دارد. مساله این است که متناسب با نیاز روز قانونگذاری و بسترهای توسعه فناوری‌های روز را برای مردم فراهم می‌کنند.

از دید مالکی‌نژاد، وضعیت این حوزه در کشور ما خیلی کند است و با سرعت تحولات و ضرورت‌ها قانونگذاری نمی‌کنیم. مساله این است که بی‌قانون بودن فقط برای سودجویی غیرقانونی و سوءاستفاده خوب است ولی اگر قانون وجود داشته باشد شفافیت می‌آورد و شفافیت به پاسخگویی منجر می‌شود.

بازاری که باید به رسمیت شناخت

به گفته «مهدی عبادی» بنیانگذار و مدیرعامل استارتاپ وندار فعال در حوزه تامین زیرساخت‌های نرم‌افزاری برای تسهیل پرداخت و تسویه از جمله در حوزه رمزارزها، مهم‌ترین چالشی که در این حوزه وجود دارد قانونگذاری است. قانونگذار در این حوزه سکوت کرده است. سکوت قانونگذار در این حوزه مزایا و مضراتی دارد. مزایایش این است که دست و بال کسب و کارها باز است و به راحتی می‌توانند کار کنند و بانک مرکزی خیلی جلوی آنها را نمی‌گیرد. از مضراتش هم این که این فضا به اندازه‌ای که باید، توسعه پیدا نمی‌کند. اگر این فضا باز شود، فکر می‌کنم شاهد رشد چند ۱۰ برابری خواهیم بود و از مزایای آن می‌توانیم استفاده کنیم.

اختری: رمز ارزها تا الان در بحث تحریم‌ها بسیار کمک کرده‌اند. آنها قابل ردیابی نیستند اما فعالیتشان مستلزم این است که دولت‌ها این حوزه را به رسمیت بشناسند

عبادی در پاسخ به این پرسش که دقیقا در چه حوزه‌هایی باید قانونگذاری کنیم؟ توضیح می‌دهد: رسمیت دادن به دارایی دیجیتال توسط رگولاتور مهم‌‎ترین اتفاقی است که باید بیافتد. دارایی دیجیتال هنوز به لحاظ قانونی به رسمیت شناخته نشده است. اگر به رسمیت شناخته شود، مردم بیشتر اعتماد می‌کنند، وارد این حوزه می‌شوند و این عرصه توسعه پیدا می‌کند.

نظر عبادی را «ساحل اختری» مدیر مارکتینگ او ام پی فینکس تایید می‌کند و می‌گوید: رمز ارزها تا الان در بحث تحریم‌ها بسیار کمک کرده‌اند. آنها قابل ردیابی نیستند اما فعالیتشان مستلزم این است که دولت‌ها این حوزه را به رسمیت بشناسند برای آن قانونگذاری انجام دهند و این حمایت از سمت دولت برای حوزه رمزارز رخ دهد.

ادامه دارد